Новогродский Тадеуш Антонович

Белорусский этнограф, этнолог, историк и педагог.

Биография

Окончил исторический факультет БГУ (1991), поступил в аспирантуру Института искусствоведения, этнографии и фольклора(ИИЭФ) НАН Беларуси. В 1994-1997 годах работал научным сотрудником отдела этнологии ИИЭФ НАН Беларуси. С 1997 г. - доцент кафедры археологии, этнографии и вспомогательных исторических дисциплин, с 2001 г. - доцент, с 2008 г. - заведующий кафедрой этнологии, музеологии и истории искусства исторического факультета БГУ. Доктор исторических наук (2016). Профессор (2017).

В течение 30 лет проводит полевые этнографические исследования в различных историко-этнографических регионах Беларуси, результаты которых частично опубликованы в этнографических сборниках. С 1997 г. - руководитель студенческих этнографических экспедиций БГУ.

Сфера научных интересов: традиционная белорусская культура, историография этнологии Беларуси, методика полевых этнографических исследований, межэтнические отношения в Республике Беларусь.

Автор 210 работ, в том числе 8 монографий.

Публикации

1. Стан вывучэння беларускай народнай кулінарыі ў этнаграфічнайлітаратуры //Культура ў Рэспубліцы Беларусь: гісторыя, сучасны стан і перспектывы развіцця. Тэзісы дакладаў навуковай канферэнцыі. Мн.,1993. с.120-122.
2. Народныя напоі. // Беларуская мінуўшчына.№ 3-4.1993.с.78.
3. Без хлеба няма абеда. //Беларуская мінуўшчына.№ 1.1994. с.64.
4. Стравы з мукі (па этнаграфічных матэрыялах ХІХ стагоддзя // Беларуская мінуўшчына. № 2.1994. с.61.
5. Смачна елі… Народная кулінарыя Гомельшчыны.// Беларусь. № 61994.с.30-32; № 8. 1994. с.26-27.; № 9. 1994. с.32-33.
6. Народная кулінарыя як аб"ект навуковага даследавання. //Весці АН Беларусі. Серыя гуманіт. Навук.1994. № 4. с.81-87.
7. Праблемы нацыянальных меншасцей і міжнацыянальных адносін на Беларусі.// Форум. № 1.1995. с.15-22. (у сааўтарстве з І. У. Чаквіным)
8. Змены ў беларускай народнай кулінарыі ХІХ — пачатку ХХ ст.// Беларусістыка. Беларусь: гістарычны лёс народа і культуры. Матэрыялы навуковай сесіі 16-17 лістапада 1994 г. Аддзяленне гуманіт. Навук. Мн.,1995. с.157-160.
9. Беларуская народная кулінарыя ХІХ -пачаткуХХ ст. (Структурны аналіз).—Аўтарэф.дысерт.канд.гіст навук. Мн.,1995. −18с.
10. Народныя напоі. // Полымя.1995. № 11. с.222-233.
11. Present-Day National and Inter-Ethnic Relation in the Republic of Belarus //Post-Soviet Puzzles.Mapping the Political Economy of the Former Soviet Union. Vol.4/ Baden-Baden, 1995. p. 139-165. (в соавторстве с И. В. Чаквиным.)
12. Міхаіл Фёдаравіч Піліпенка (Да 60-годдзя з дня нараджэння). // Весці АН Беларусі. Сер.гуманіт. навук. 1996. № 2. с.120-121.
13. З гісторыі вывучэння беларускай народнай кулінарыі. // Весці АН Беларусі. сер. гуманіт. навук. 1996. № 3. с.73-79.
14. Традыцыйныя трапезы. // Полымя. 1997. № 1. с.249-263.
15. Даследчыца скарбаў народных. // Веды.№ 33-34,1998. с.2. (в соавторстве)
16. Теоретические аспекты изучения традиционной культуры питания. // Славяне и их соседи (археология, нумизматика, этнология). Мн.,1998. с. 104—110.
17. Национальные меньшинства и межнациональные (межэтнические) отношения в Беларуси // Этнические и конфессиональные проблемы в современном мире. Научно-информационный сборник. Вып. 1. — Мн., 1999. — С. 175—187 (1 п.л.) (в соавторстве)
18. Белорусская этнология в системе гуманитарных наук // Обществоведение в системе современного высшего образования: новые концепции, подходы в теории, методологии и методике преподавания. — Мн., 1999. — С. 119—120 (0,2п.л.)
19. Белорусская народная кулинария как часть этнической культуры // Третий конгресс этнографов и антропологов России. Тезисы докладов. — М., 1999. — С. 244 (0,1 п.л.)
20. Структурны аналіз тэхналогіі прыгатавання беларускіх страў // Весці НАН Беларусі. Сер. гуманіт. навук. — Мн., 1999, № 3. — С. 94-98 (0,6 п.л.)
21. Традыцыйныя беларускія трапезы як сродак выхавання // Пачатковая школа. 1999, № 10. — С. 30-31 (0,5 п.л.)
22. Традыцыі народнага харчавання і іх уплыў на фізічнае развіццё чалавека // Традыцыйная фізічная культура беларусаў: гісторыя, тэорыя, практыка. Матэрыялы ІІ Рэспубліканскай канферэнцыі па праблемах традыцыйнай фізічнай культуры беларусаў. 15-16 красавіка 1999 г. — Мн., 1999. — С. 138—140 (0,4 п.л.)
23. Народная кулінарыя Магілёўшчыны (на матэрыяле палявых этнаграфічных даследванняў) // Этнаграфія Беларускага Падняпроўя. Матэрыялы навуковай канферэнцыі. Магілёў, 1999. — С. 167—173 (0,6 п.л.)
24. Класіфікацыя страў беларускай народнай кулінарыі // Полымя, 2000, № 1. — С. 241—250 (1 п.л.)
25. Традыцыі народнага харчавання беларусаў. Мн., 2000. — 112 с. (6,2 п.л.)
26. Обряд // Социальная педагогика. Опыт словаря-справочника. — Мн., 2000. — С. 117 (0,1 п.л.)
27. Традиционная культура питания // Социальная педагогика. Опыт словаря-справочника. — Мн., 2000. — С. 192—193 (0,2 п.л.)
28. Беловежская пуща как историко-культурный регион Беларуси // Беловежская пуща на рубеже третьего тысячелетия. Материалы научно-практической конференции, посвященной 60-летию со дня образования Государственного заповедника «Беловежская пуща» 22-24 декабря 1999 г. — Мн., 1999. — С. 33-36 (0,4 п.л.)
29. Категория «Культура» в белорусской этнологии // Гістарычная навука ў Белджяржуніверсітэце на рубяжы тысячагоддзяў. — Мн.. 2000. — С. 196—198 (0,3 п.л.)
30. Обряды // Словарь социальной педагогики и социальной работы. Мн., 2001. — С. 135—136 (0,2 п.л.)
31. Традыцыйная культура харчавання беларусаў. Вучэбны дапаможнік. — Мн., БДУ. 2001. — 62 с.
32. Этнаграфія Беларусі. Практыкум для правядзення практычных і семінарскіх заняткаў. — Мн., БДУ, 2001. — 16 с. (1 п.л.) (в соавторстве)
33. Метады палявых этнаграфічных даследванняў. — Мн., БДУ, 2001. — 7с. (0,6 п.л.)
34. Да народнай спадчыны — з любоўю // Веды. 2001, № 10. — С. 7-8 (0,2 п.л.) (в соавторстве)
35. Трапеза // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. Т. 6. Кн. 1. — Мн., 2001. — С. 518 (0,1 п.л.)
36. Член-карэспандэнт Міхаіл Федаравіч Піліпенка // Атэстацыя. 2001, № 2. — С. 118—119 (0,2 п.л.) (в соавторстве)
37. Гісторыя этналагічнага вывучэння Беларусі ў 90-х гадах ХХ ст. // Букавинский історико-етногрфічний вісник. Вып. 3. — Чернівці, 2001. — С. 75-77 (0.2 п.л.)
38. Народная кулінарыя Браслаўшчыны (на матэрыялах палявых этнаграфічных даследванняў) // Браслаўскія чытанні. Матэрыялы V-й навукова-краязнаўчый канферэнцыі. — Браслаў, 2001. — С. 68-70 (0,4 п.л.)
39. Беларусы. Т. 5. Сям’я. Рэцэнзія // Веснік БДУ. Серыя 3. 2002, № 3. — С. 116 (0,2п.л.)
40. Маскі ў традыцыйнай беларускай культуры. Рэцэнзія // Весці НАН Беларусі. Сер. гуманіт. навук. 2003. № 1 (0,2 п.л.)
41. Хлеб. // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. Т.6.кн. ІІ. Мн.,2003. с.69.
42. Чаквін І. У.// Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. Т.6. кн. ІІ. Мн.,2003 с.133.
43. Шэйн П. В.// Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. Т.6. кн. ІІ. Мн.,2003
44. с.248-249.
45. Этнаграфічная група // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. Т.6. кн. ІІ. Мн.,2003. с.269.
46. Этнаграфія // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. Т.6. кн. ІІ. Мн.,2003. с.270.
47. Этнаграфія Беларусі. //Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. Т.6. кн. ІІ. Мн.,2003. с.270.
48. Этнічная самасвядомасць //Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. Т.6. кн. ІІ. Мн.,2003. с.271.
49. «Этнографическое обозрение».// Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. Т.6. кн. ІІ.Мн.,2003. с.272.
50. Юр'еў дзень. // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. Т.6. кн. ІІ. Мн.,2003. с.280.
51. Юр'я. // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. Т.6. кн. ІІ. Мн.,2003. с.282.
52. Ярыла. // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. Т.6. кн. ІІ. Мн.,2003. с.303.
53. Словарь социального педагога и социального работника. 2-е издание. Мн.,2003 (в соавторстве).
54. Актуальныя праблемы беларускай этналогіі. // Археология та етнологія Східноі Европии: крок мрлоди у ХХІ ст. Т.3. Збірка науковіх праць. Одесса.,2002. с.
55. Вучоны шырокага дыяпазону. // Памяць. Брагінскі раён. Мн.,2003. с.659-660.
56. Чаквін І. У. // Беларуская энцыклапедыя. Т.18.Мн.,2004.С.
57. Шэйн П. В. // Беларуская энцыклапедыя. Т.18. Мн.,2004. с.25
58. Прадмова да кнігі І. А. Сербава «Вічынскія паляне». Мн.,БФК,2005.с.3-5 (в соавторстве с Я. Песоцкой).
59. Хлеб в традиционной культуре белорусовХ1Х-началоХХ века. // Хлеб в народной культуре. Этнографические очерки. Отв. Ред. С. А. Арутюнов, Т. А. Воронина. М.,2004.С.173-177.
60. История этнологического изучения Беларуси во второй половине ХХ- нач. ХХ!вв. // 4-й Конгресс этнографов и антропологов России. Спб.,2005. с.
61. Традыцыйная культура харчавання беларусаў як выражэнне этнічнай самасвядомасці.// «Открыть миру душу белоруса…» Матэрыялы Міжнароднай навукова-практычнай канферэнцыі, прысвечанай 150-годдзю з дня нараджэння Е. Р. Раманава 25-26 кастрычніка 2005 г. Гомель,2005. с. 130—132.
62. Этналогія і этнаграфія Беларусі. Вучэбная праграма для студэнтаў гістарычнага факультэта. // Праграмы агульных курсаў. У 3-х частках. Ч. І. Мн.,БДУ,2005. с.221-239. (у сааўтарстве з М. Ф. Піліпенка, П. У. Церашковічам, І. С. Махоўскай).
63. Каткавічоўна М. В.// Беларускі фальклор. Энцыклапедыя. Т.2. Мн.,2005. С.375.
64. Мёд. // Беларускі фальклор. Энцыклапедыя. Т.2. Мн.,2006. с.142.
65. Мінько Л. І. // Беларускі фальклор. Энцыклапедыя. Т.2. Мн.,2006. с.156-157.
66. Нікіфароўскі М. Я. // Беларускі фальклор. Энцыклапедыя. Т.2. Мн.,2006. с.253.
67. Піліпенка М. Ф. // Беларускі Фальклор. Энцыклапедыя. Т.2. Мн.,2006. с.348-349.
68. Хлеб // Беларускі фальклор. Энцыклапедыя.т.2. Мн.,2006. с.693-694.
69. Шэйн П. В. // Беларускі фальклор. Энцыклапедыя. Т.2.Мн.,2006. с.775-776.
70. М. Ф. Піліпенка.// Весці Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі. Сер.гуманіт.навук.2006. № 2 (у сааўтарстве з А. І. Лакотка і І. У. Чаквіным).
71. Выданне « Беларусы» і яго ўклад у этнаграфічнае вывучэнне Беларусі.// Працы гістарычнага факультэта БДУ. Навуковы зборнік. Вып.1. Мн.,БДУ,2006. с.171-17
72. Тыпы трапез у традыцыйнай культуры харчавання беларусаў.// Пытанні мастацтвазнаўства, этналогіі і фалькларыстыкі. Ч. І. Мастацтвазнаўства, фальклор і этналогія. Мн., Беларуская навука,2006. с.452-458.
73. Этнічныя сімвалы ў матэрыяльнай культуры беларусаў і іх уплыў на фарміраванне этнічнай самасвядомасці. // Пытанні мастацтвазнаўства, этналогіі і фалькларыстыкі. Вып. ІІ. Мн.,2007. с.395-398.
74. Этнічныя традыцыі ў культуры харчавання беларусаў. // Пытанні мастацтвазнаўства, этналогіі і фалькларыстыкі. Вып. ІІІ. Мн.,2007. с.182-186.
75. Крыніцы этналагічнай навукі.// Працы гістарычнага факультэта БДУ. Навуковы зборнік. Вып.2. Мн,БДУ,2007. с.151-153.
76. Традыцыі народнага харчавання беларусаў Заходняга Палесся (на матэрыялах палявых этнаграфічных даследаванняў).// Пытанні мастацтвазнаўства, этналогіі і фалькларыстыкі. Вып.5. Мн.,2008. С.
77. Межэтнические и межконфессиональные отношения в Принёманском регионе.// Роль образовательных и исследовательских организаций в приграничном сотрудничестве. Материалы международного семинара г. Минск, 29 мая 2008.Мн., 2008. С.108-119.(в соавторстве).
78. Хлеб у народнай культуры беларусаў // Беларуская думка. 2008. № 12. С.100-103.
79. Народный застольный этикет. // Энциклопедия белорусской кухни. Мн., 2008. С.377-378.
80. Печисто // Энциклопедия белорусской кухни. Мн., 2008. С.438.
81. Потравка // Энциклопедия белорусской кухни. Мн.,2008. С.498.
82. Трапеза // Энциклопедия белорусской кухни. Мн.,2008. С.622-623.
83. Хлеб // Энциклопедия белорусской кухни. Мн.,2008. С.663-664.
84. Традиции народного застолья в похоронно-поминальной обрядности белорусов // Традиционное русское застолье. Сборник статей. Государственный республиканский центр русского фольклора. М., 2008. С.128-135.
85. Напоі ў традыцыйнай культуры харчавання беларусаў // Пытанні мастацтвазнаўства, этналогіі і фалькларыстыкі. Вып.6. Мн.,2009. С.426-435.
86. Народная кухня маталян. Кулінарныя традыцыі Беларускага Палесся. Мн.,2009. — 100 °C. (в соавторстве).
87. На стале беларуса // Беларуская думка. 2009. № 9. С.102-105.
88. Этналогія Беларусі. Традыцыйная культура насельніцтва ў гістарычнай перспектыве. Вучэбны дапаможнік. Мн., 2009.-- 340 °C. (в соавторстве).
89. Хлеб у доме — гаспадар // Фокус. № 1. 2009. С.21.
90. Метады і прыёмы збору палявога этнаграфічнага матэрыялу па традыцыйнай культур ыхарчавання беларусаў// Пытанні мастацтвазнаўства, этналогіі і фалькларыстыкі. Вып. 7 Мн., 2009.
91. Т. А., Новогродский Кулінарная спадчына Белавежжа. Kulinarne Dziedzictwo Bialowiezy./Новогродский Т. А. Мінск, 2010. — 52 с.
92. Этналагічны падыход да вывучэння традыцый харчавання беларусаў // Этнокультурное развитие Беларуси в ХІХ — начале ХХІ в.: материалы Междунар. Науч.-практ. Конф., 19-20 мая 2010 г., Минск / редкол.: Т. А. Новогродский (отв. ред.) [и др.]. — Минск: Изд. Центр БГУ, 2011. — 296с. С.110 — 114.
93. Становление и развитие белорусской государственности / А. Г. Кохановский [ и др.]. — Минск : БГУ, 2011. — 44 с. (в соавторстве).
94. Стан і перспектывы вывучэння традыцый харчавання ў беларускай этналогіі // Пытанні мастацтвазнаўства, этналогіі і фалькларыстыкі. Вып.10. Мн., 2011. С.
95. Міхаіл Фёдаравіч Піліпенка (да 75-годдзя з дня нараджэння) // Весці Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі. Серыя гуманіт. навук. 2011. № 2. С.119-121 (у сааўтарстве з А. І. Лакотка і Г. І. Каспяровіч).
96. Змены ў традыцыях харчавання беларусаў (першая палова ХХ ст.) // Працы гістарычнага факультэта БДУ : навук. Зб. Вып.6 /рэдкал. : У. К. Коршук (адк. рэд.) [і інш.] . — Мінск : БДУ, 2011. — С.67 — 76.
97. Кулінарныя традыцыі Беларусі. Народная кухня гервятаў. — Мн., 2011. −172с (в соавторстве).
98. Актуальныя праблемы беларускай этналогіі, музеялогіі і гісторыі мастацтваў // Веснік БДУ, Серыя ІІІ, 2011, № 3 °C.17-22 (в соавторстве).
99. Полевые исследования традиций питания гервят // Гервяты: историческая память и культурная идентичность. Тезисы докладов Международной конференции, Вильнюсский университет, 7-8 ноября 2011 г Вильнюс, 2011 с. 12-13. (на лит. языке).
100. Стравы жывёльнага паходжання ў традыцыйнай культуры харчавання беларусаў // Пытанні мастацтвазнаўства, этналогіі і фалькларыстыкі. Мінск, 2011. Вып.11. с.418-425.
101. Тэхналогіі прыгатавання ў традыцыйнай культуры харчавання беларусаў ХІХ — пачатку ХХ стст. // Традыцыі і сучасны стан культуры і мастацтваў: матэрыялы Міжнароднай навукова-практычнай канферэнцыі; 10-11 лістапада 2011 г. Г. Мінск / гал. Рэд. А. І. Лакотка; Інстытут мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору імя К.Крапівы Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі. — Мінск: Права і эканоміка, 2011. — 398с. С.301-305.
102. Традыцыі харчавання прывілеяваных саслоўяў Беларусі // Пытанні мастацтвазнаўства, этналогіі і фалькларыстыкі. Мінск, 2012. Вып. 12. с.406—413.
103. Народная кухня Семежава. Кулінарныя традыцыі Беларусі. — Мн., 2012. — 248с. (в соавторстве).
104. Кто живёт в Беларуси / А. Вл. Гурко [и др.]; Нац.акад. наук Беларуси, Ин-т искусствоведения, этнографии и фольклора им. К. Крапивы. — Минск : Беларус. навука, 2012. — 799 с. (в соавторстве).
105. Народная кухня Семежава. Кулінарныя традыцыі Беларусі. — Мн., 2013. — 248с. (в соавторстве).
106. Этналогія ў сістэме гуманітарных навук у ВНУ Беларусі // ХІІІ Международная научная сессия по итогам НИР за 2012 год «Научное обоснование физического воспитания, спортивной тренировки и подготовки кадров по физической культуре и спорту» : материалы Междунар. науч.-практ. Конф.: в 3 ч./ Белорус. гос. ун-т физ. культуры; редкол.: Т. Д. Полякова (гл. ред.) [и др.] ; Минск. 20 марта — 30 мая 2013 г. — Минск : БГУФК, 2013. — ч.1. — 307 с. С.190 — 192.
107. Традиции празднично — обрядовых трапез у белорусов в ХІХ — ХХ вв.// Х Конгресс этнографов и антропологов России : Тезисы докладов. Москва 2 — 5 июля 2013 / редкол.: М. Ю. Мартынова и др. — М.: ИЭА РАН, 2013. — 302с. С.141.
108. Кулинарное наследие Беларуси как компонент агротуристического продукта // Пытанні мастацтвазнаўства, этналогіі і фалькларыстыкі / НАН Беларусі, Цэнтр даследаванняў беларускай культуры, мовы і літаратуры, навук. Рэд. А. І. Лакотка. — Мн: Права і эканоміка, 2013. Вып.14. С. 333—340.
109. Источники по изучению традиций питания белорусов // Историческое наследие Беларуси:выявление, сохранение и изучение:материалы Междунар. науч. конф., посвящ. 90-летию Гос. Арх. Службы Респ. Беларусь, 85-летию Нац. архива Респ. Беларусь и 20-летию кафедры источниковедения БГУ (г. Минск, 17-18 мая мая 2012 г.): В 2 ч. Ч.1/редкол.: В. И. Адамушко [и др.]. — Минск : БелНИИДАД, 2013. — 247с. с.195 — 201.
110. Трапезы ў сістэме харчавання беларускага этнасу// Беларусь у ХІХ — ХХІ стагоддзях: праблемы этнакультурнага і нацыянальна-дзяржаўнага развіцця. Зборнік навуковых артыкулаў. Гомель, ГДУ імя Ф. Скарыны, 2013. — с.242 — 249.
111. «Літоўская гаспадыня» как источник по изучению шляхетской кухни на территории Беларуси в первой половине ХІХ в.// Ельскія чытанні: матэрыялы канферэнцыі «Шляхецкая культура Беларусі ХІХ — пачатку ХХ ст.» (Дудуткі, 27 красавіка 2013 года) / уклад. Д. Ільініч; пад рэд. Л. І. Доўнар. — Мінск : Кнігазбор, 2013. — 224 с. с.160 — 165.