Запрудский Сергей Николаевич

Белорусский языковед. Председатель Международной ассоциации белорусов (2005-2010). Кандидат филологических наук (1989), доцент (1997).

Биография

Окончил филологический факультет Белорусского государственного университета по специальности «Белорусский и русский язык и литература». Учился в аспирантуре Института языкознания Академии наук Беларуси по специальности «Славянские языки (западные и южные)». Участвовал в молодежном общественном объединении «Беларуская Майстроўня» (1979-1984).

В 1986-1990 гг. работал в Академии младшим научным сотрудником. Защитил кандидатскую диссертацию «Сербскахарвацка-беларускія лексічныя адпаведнасці» (1989). Работает в БГУ, кафедра белорусского языкознания. Председатель Международной ассоциации белорусов (2005-2010).

Научная деятельность

Направления исследований: история белорусского литературного языка, история белорусского языкознания, языковые контакты, языковая политика, социальная психология языка; славянские языки, языковая идеология, дискурс о языке, зарубежная белорусистика.

Основные публикации

• Правапісныя рэформы ў славянскіх літаратурных мовах у ХХ стагоддзі // ХІІ Міжнар. з’езд славістаў. Даклады. Мн., 1998;
• Суб’ектыўная этнамоўная жыццёвасць і ідэнтычнасць: беларуска-ўкраінскае вымярэнне // Беларуская мова: Шляхі развіцця, кантакты, перспектывы. Мн., 2001. (У сааўт.);
• Моўная палітыка ў Беларусі ў 1990-я гады // Arche — Пачатак. 2002. № 1;
• Беларуская мова ў яе кантактах з расійскай: у цісках аднімальнага білінгвізму // Lětopis. 50. 2003;
• Да гісторыі некаторых вандроўных запазычанняў-калек у беларускай мове ІІІ // Studia Russica. XХ. Budapest, 2003;
• Die Einstellung zu einigen Innovationen der weissrussischen Standardsprache (anhand der Daten einer soziolinguistischen Umfrage) // Wiener Slawistischer Almanach. 2003. Band 52;
• Неюбілейныя думкі з нагоды юбілейных выданняў мовазнаўчай спадчыны // Беларускі гістарычны агляд. Т. 10. 2003. Сшыткі 1-2 (18-19);
• Юрый Крыжаніч аб беларускай мове // Мовы Вялікага Княства Літоўскага. Матэр. IV Міжнар. навук. канф. Брэст, 2005;
• Назвы беларускай мовы ў працах даследчыкаў ХІХ ст. // Беларусь і беларусы ў прасторы і часе. Мн. 2007. С.252-269;
• Гісторыя беларускага мовазнаўства. 1918—1941. Хрэстаматыя для студэнтаў філалагічнага факультэта. У дзвюх частках. Частка 2 — Мінск: ВЦ БДУ, 2008. — 259 с (у сааўтарстве);
• Стаўленне да некаторых інавацый беларускай літаратурнай мовы (паводле дадзеных сацыялінгвістычнага апытання) // Studia Białorutenistyczne. 2. Redakcja: Rysard Radzik, Michał Sajewicz. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2008. С. 303—327;
• Маўленчая акамадацыя і пераключэнне кодаў у працэсе міжкультурнай камунікацыі: выпадак Беларусі // Belarusian Trasjanka and Ukrainian Suržyk. Structural and social aspects of their description and categorization / Gerd Hentschel, Siarhiej Zaprudski (eds.) (Studia Slavica Oldenburgensia 17). Oldenburg, BIS-Verlag, 2008. P. 57-97;
• Беларускі і чэшскі моўны пурызм: агульнае і спецыфічнае // Мовазнаўства. Літаратуразнаўства. Фалькларыстыка. XIV Міжнародны з’езд славістаў (Охрыд, 2008). Даклады беларускай дэлегацыі. Мінск: Права і эканоміка, 2008. С. 65-78;
• Некаторыя заўвагі аб вывучэнні «трасянкі», або Выклікі для беларускіх гуманітарных і сацыяльных навук // Arche. 2009. № 11-12. С. 157—200.
• Аб філалагічнай рэцэпцыі беларускай мовы ў Расіі ў першай трэці ХІХ ст. // Веснік БДУ. Сер. 4. Філалогія, журналістыка, педагогіка. 2011. № 2. C. 44-50.
• Аб «харкаўскім следзе» вывучэння беларускай мовы ў першай чвэрці ХІХ стагоддзя // Studien zu Sprache, Literatur und Kultur bei den Slaven. Gedenkschrift für George Y. Shevelov aus Anlass seines 100. Geburtstages und 10. Todestages. Andrii Danylenko, Serhii Vakulenko (Hrsg.). München-Berlin, Verlag Otto Sagner, 2012. С. 274—294.
• Павал Ёзаф Шафарык як беларусіст (на матэрыяле «Гісторыі славянскай мовы і літаратуры ва ўсіх дыялектах» 1826 г.) // Studia Slavica Academiae Scientiarum Hungaricae. 57. 2012. 1. С. 143—159.
• Аб навуковай рэцэпцыі беларускай мовы ў Расіі ў першай палове ХІХ стагоддзя // Мовазнаўства. Літаратуразнаўства. Фалькларыстыка. XV Міжнародны з’езд славістаў (Мінск, 20—27 жн. 2013): дакл. беларус. дэлегацыі. Рэдкал. А. А. Лукашанец і інш. Мн., Беларуская навука, 2013. С. 37—52.
• Назвы беларускай мовы ў працах даследчыкаў пачатку ХІХ ст. // Беларуская мова і мовазнаўства: ХІХ стагоддзе. Пад агульнай рэдакцыяй М. Р. Прыгодзіча. Мінск, БДУ, 2013. С. 81—111.
• Беларускае мовазнаўства і развіццё беларускай літаратурнай мовы: 1920—1930-я гады. Мінск, БДУ, 2013. 367 с.
• Мова трылогіі Якуба Коласа “На ростанях”: паміж 1920-мі і 1950-мі гадамі // Каласавіны. “Зямля – аснова ўсёй Айчыне” : матэрыялы XXVII навуковай канферэнцыі, прысвечанай 90-годдзю выхаду з друку паэмы Якуба Коласа “Новая зямля”. 2–3 лістапада 2013 г., Мінск / склад.: З. М. Камароўская, Ю. В. Кішкурна. Мінск: Ковчег, 2014. С. 324–332.
• Zur öffentlichen Diskussion der weißrussischen Sprachkultur, zum Aufkommen des Terminus «Trasjanka» und zur modernen Trasjankaforschung // Trasjanka und Suržyk — gemischte weißrussisch-russische und ukrainisch-russische Rede. Sprachlicher Inzest in Weißrussland und der Ukraine? Gerd Hentschel / Oleksandr Taranenko / Sjarhej Zaprudski (Hrsg.). Peter Lang 2014. S. 119—141.
• Да гісторыі ўжывання слоў кабета і жанчына ў беларускай літаратурнай мове // Языковой кантакт. Сборник научных статей / Бел. гос. ун-т. Минск, РИВШ, 2015. С. 23—28.
• Звесткі пра “трасянку” ў падручніках па курсе “Беларуская мова (прафесійная лексіка)” // Этнокультурный и социолингвистический аспекты теории и практики преподавания языков. Сб. научн. статей. Минск БНТУ 2015. С. 41-48.
• Гісторыя беларускага мовазнаўства (1918—1941): дапаможнік. Мінск, БДУ, 2015. 191 с.
• Аб вывучэнні і пераацэнцы мовазнаўчай спадчыны Кандрата Крапівы // Веснік БДУ. Серыя 4. 2016. № 2. С. 71—78.
• Пастанова СНК БССР “Аб зменах і спрашчэнні беларускага правапісу” 1933 г. як навуковы і палітычны дыскурс // Historický a sociolingvistický kontext kodifikcií slovanských jazykov. Juraj Glovňa (ed.) Bratislava 2017. C. 163—169.
• Гісторыя беларускай літаратурнай мовы (1918—1941): дапаможнік. Мінск, БДУ, 2017. 115 с.
• Уладзімір Дубоўка: паміж літаратурным канонам і праўдай жыцця // Arche. 2017. № 4. C. 255–280.
• Даследаванне мовы твораў Янкі Купалы і Якуба Коласа ў 1920–50-я гг. // Часопіс Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта. Філалогія. 2017. № 3. С. 5–18.
• Генадзь Цыхун: нарыс жыцця і навуковай дзейнасці // Генадзь Цыхун. Прастора мовы. Моўныя сувязі. Гісторыя слоў. Выбраныя працы. Мінск, Беларуская навука. 2018. С. 8—17 (у суаўтарстве з М. Антропавым).
• Пурыстычная мовазнаўчая спадчына 1920-х гг. Вацлава Ластоўскага і Янкі Станкевіча // Роднае слова. 2018. № 7.
• “Сербскі слоўнік” Вука Караджыча і “Слоўнік беларускай мовы” Івана Насовіча: падабенствы і адрозненні // Зборник Матице cрпске за славистику 93. 2018, с. 127–144.
• Некаторыя аспекты вывучэння лінгвістычнай спадчыны Івана Насовіча // Роднае слова. 2018. № 8. С. 29–31.
• Выпрацоўка ў 1920-я гг. канцэпцыі беларускай літаратурнай мовы // Лексікалогія беларускай мовы ў даследаваннях і каментарыях. Мн., БДУ, 2018, с. 5–31.
• Яўхім Карскі як даследчык польскага ўплыву на беларускую мову (на матэрыяле першага тома «Беларусаў»)// Беларуска-польскія моўныя, літаратурныя, гістарычныя і культурныя сувязі : Да 220-годдзя з дня нараджэння Адама Міцкевіча: зб. навук. артык.па матэрыялах Міжнар. навук. канф.; Мінск, 21–23 чэрвеня 2018 г. / пад рэд. І. Э. Багдановіч, М. І. Свістуновай. — Мінск: БДУ, 2018. — С. 228–240. (Беларусіка = Albaruthenica; Кн. 38).
• Нармалізацыя беларускай мовы ў слоўніках М. Гарэцкага сярэдзіны 1920-х гадоў // Максім і Гаўрыла Гарэцкія. Жыццё і творчасць (прысвячаецца 125-годдзю з дня нараджэння Максіма Гарэцкага) : матэрыялы XXVI Гарэцкіх чытанняў. Мінск, РІВШ, 2018. С. 35–44.
• Беларускія прыметнікі-паронімы з коранем асоб- як аб’екты гістарычнай лексікалогіі (на матэрыяле літаратурнай мовы 1910–30-х гг.) // Часопіс Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта. Філалогія. 2019. № 3. С. 79–93.
• Language of Ciška Hartny’s Works as Reviewed in Belarusian Philological Research // Studia Białorutenistyczne. Vol. 13. 2019. С. 343–363.
• Рэцэнзія: Witzlack-Makarevich Kai (Hg.). Kalkierungs- und Entlehnungssprachen in der Slavia: Boris Unbegaun zum 120. Geburtstag. Berlin: Frank & Timme, 2018. 363 S. // Studia Slavica Hung. 64/1 (2019) 227–233.
• Ян Чачот як даследчык беларускай мовы: менш вывучаныя пытанні // Філаматы і філарэты: творчы лёс пакалення ў гісторыі і сучаснасці (да 200-годдзя ўтварэння таварыства): зб. навук. арт. / Нац. акад. навук Беларусі [і інш.]; навук. рэд.: І. Л. Капылоў, І. Э. Багдановіч; адк. рэд. В. У. Міцкевіч. – Мінск: Беларуская навука, 2020. – (Беларусіка = Albaruthenica; кн. 39).
• Ці з’яўляецца сучаснай беларуская літаратурная мова 1920-х гадоў? // Актуальныя аспекты беларусістыкі. Матэрыялы VI Міжнароднага кангрэса беларусістаў (Мінск, 27—29 мая 2015 года): зб. арт. / пад рэд. І. Э. Багдановіч [і інш.]. Мінск, Кнігазбор, 2020. (Беларусіка = Albaruthenica; кн. 40) С. 29—39.